In het verslag van mijn autisme-onderzoek stond als advies dat het zinvol zou zijn om een coach te hebben die mij helpt met het vinden van passend werk, aangezien dat ook altijd een grote moeilijkheid in mijn leven is geweest.
Nu is het vinden van zo’n coach niet bepaald makkelijk. Een jobcoach is namelijk iemand die je helpt met je baan terwijl je deze baan al hebt, terwijl je dus al werk hebt. Ik had zelf nog geen werk, dus kwam daar niet voor in aanmerking. Na vaak tot frustratie toe de verkeerde weg inslaan, kwam ik bij het Buurtteam terecht. Dit bleek een goede stap te zijn. Ik kon ze daar vertellen over mijn situatie, waar zij vervolgens een verslag over konden schrijven en deze konden gaan bespreken tijdens een vergadering. Het doel van dit gesprek was bepalen of ik in aanmerking kwam voor een WMO (Wet Maatschappelijke Ondersteuning) beschikking of niet. Het was dan ook heel fijn om te horen dat ik hiervoor in aanmerking kwam en vanuit daar een coach aangewezen kon krijgen bij een re integratie-organisatie. De eerste coach die ik heb gehad was helaas geen match. Dit kan soms gebeuren. Misschien ben ik achteraf gezien wat te lang met haar doorgegaan, maar ik heb tenminste nu iemand anders. Met hem werkt het wel goed en ik merk aan mezelf dat ik steeds meer inzichten krijg.
Het hebben van een coach was in het begin best wennen. Een psycholoog zien was ik onderhand al wel gewend, maar het hebben van een coach was nieuw voor me.
Hoewel het einddoel het vinden van passend betaald werk is, is het toch zoveel meer dan dat. Het zijn een soort psychologische gesprekken en je leert goed naar jezelf kijken en hoe jij dingen altijd op een bepaalde manier doet. Een belangrijke term hierbij is bewustwording. Ben jij jezelf bewust van hoe je bepaalde dingen altijd doet, aanpakt, hoe jij handelt, hoe jij ergens naar kijkt etc.
Mijn aandachtspunten zijn bijvoorbeeld dat ik onrustig kan worden van een nog lege, ongevulde dag. Dat ik dan niet weet wat ik moet doen, behalve sporten (of wandelen of fietsen) en een serie kijken. Of dat ik maar al te graag iets wil vinden dat ik nog kan doen, zoals een muur schilderen, een blog schrijven, iets opruimen of iets anders nuttigs. Is dit niet het geval, word ik automatisch eigenlijk al een beetje moedeloos en verdrietig. Deze patronen leer ik nu nog beter herkennen bij mezelf. Ik scheid de tijd te veel in leeg en gevuld en ik kijk er streng naar. Kan ik een dag soms niet een beetje op zijn beloop laten? Dit is iets wat ik probeer te leren.
Een ander aandachtspunt is dat ik heel oordelend kan kijken naar mijn eigen situatie. “Jeetje, ik ben al 35, doe alleen nog maar onbetaald werk en heb nog nooit ergens langer gewerkt dan tien maanden.” Zou ik dat ook tegen een vriendin zeggen die in zo’n situatie zou zitten? Waarschijnlijk niet.
Ik ken geen mensen in mijn omgeving die een soortgelijke situatie hebben, daarom voel ik me daar wel eens alleen en onbegrepen in.
Als ik dan vervolgens even verder denk, is het niet per se raar of gek dat ik nog nooit ergens langer heb gewerkt dan tien maanden. Ik heb op een werkplek ook nog nooit mijn plek gevonden en was onwetend over mijn autisme. Het is voor mezelf ook fijn om hier op een milde wijze naar te kijken, want met mijn oordelende kijk maak ik het alleen maar nog moeilijker voor mezelf. Ook dat is een patroon waar ik me nu bewust van ben en beter mee kan leren omgaan.
Als een ander tegen mij zegt, “Wauw, wel knap dat jij de havo hebt gehaald met je disharmonische intelligentie!” vind ik het pas knap van mezelf. Ideaal gezien vind jij dat al zelf, zonder dat iemand anders het zegt.
Als een ander zegt, “Wauw, jij hebt gewoon al twee boeken geschreven”, voelt het pas een beetje alsof ik daar trots op mag zijn, alsof ik eerst goedkeuring nodig heb van iemand anders. Ook dit is iets om op te letten bij mezelf.
En die eeuwige neiging om mezelf te verantwoorden en te verdedigen. Iets willen uitleggen en rechtzetten. Hier was ik me wel al eerder bewust van, maar het is goed om te weten dat hier nog verbetering in zit. Desnoods tien seconden niets zeggen en je bedenken dat je je niet hoeft te verdedigen. Dat het gesprek ook anders kan gaan lopen.
Ik wilde vaak dat een bepaalde discussie of ruzie al niet zou ontstaan. Door het ontstaan ervan komt er wrijving, komt er iets los in jezelf, merk je bijvoorbeeld dat je altijd op dezelfde manier reageert. Als dit niet zou gebeuren, valt er ook niets aan te veranderen of te verbeteren. Het is dus ook niet per se zo slecht als er een discussie of irritatie ontstaat, want vanuit daar kun je er iets mee. Het klinkt simpel maar zo had ik het nog niet bekeken.
Ook had ik altijd de neiging me te verzetten tegen mijn verdrietige en boze gevoelens. Waarom voel ik me nou weer zo? Waarom? Moet dit nou? Hierdoor maak je het alleen maar moeilijker voor jezelf. Hij benadrukt ook steeds, “Laat deze gevoelens er zijn, het is niet anders, ze gaan over een tijdje ook wel weer weg.” En zo is het. Je kunt maar beter lief voor jezelf zijn als je nare gevoelens ervaart. Waarom voel ik me nou zo, is alleen maar weer een oordelende kijk op jouw gevoel. Dat brengt je nergens en helpt je niet.
Als je beter leert hoe jij in elkaar zit, waarom jij bent wie jij bent en waarom jij de dingen op een bepaalde manier doet, kun je er ook beter achter komen wat passend en geschikt voor jou is. Dus ook met betrekking tot werk.
Ik stel mezelf steeds vaker vragen. Heb ik bijvoorbeeld weer eens een negatieve gedachte, klopt deze gedachte en is deze terecht? Kan ik er ook op een andere manier naar kijken? Kan ik mijn situatie ook op een andere manier benaderen? Is dit en dit echt zo of vul ik het in?
Als een bepaalde situatie zich steeds weer herhaalt, ben ik soms al in staat er met een helicopterview, dus van bovenaf naar te kijken.
Coaching heeft mij al veel gebracht. En alles dat ik leer kan ik meenemen in mijn leven, thuis, met vriendschappen, op een werkplek, overal. Ik laat het niet mijn ene oor in en mijn andere oor weer uit gaan. Ik probeer het echt te onthouden, desnoods op te schrijven en toe te passen in het dagelijks leven.
Ik ga nu waarschijnlijk werken voor de informatie- en advieslijn van de Nederlandse Vereniging voor Autisme en ik ga beginnen met de cursus ‘Werken met eigen ervaring’, en dat zijn al stappen in de goede richting.
