Traumatherapie

Op deze pagina vind je informatie over wat een trauma is en welke soorten behandelingen er bestaan om een trauma te kunnen verwerken.

Wat is een trauma?

Een trauma is een psychische verwonding die ontstaat na het meemaken van een zeer schokkende, overweldigende of angstaanjagende gebeurtenis, zoals een ongeluk, geweld, verlies of langdurige stress. Het woord zelf betekent 'wond' en kan zowel lichamelijke als psychische klachten veroorzaken die het dagelijks leven belemmeren.

Kenmerken en gevolgen

Psychische klachten:

Overweldigende gevoelens van angst, verdriet of woede, flashbacks, nachtmerries, concentratieproblemen en prikkelbaarheid.
Gedragsproblemen:

Vermijdingsgedrag (situaties of mensen ontwijken), paniekaanvallen, schuldgevoel en somberheid.
Lichamelijke klachten:

Versnelde hartslag, ademhaling, verhoogde bloeddruk, hoofdpijn, maagklachten en chronische pijn.
Verwerking:

De gevoelens en emoties zijn normaal na een trauma, maar als ze lang aanhouden en het dagelijks leven belemmeren, kan er sprake zijn van een onverwerkt trauma.

Welke soorten therapieën zijn er voor het behandelen van een trauma?

EMDR

EMDR staat voor Eye Movement Desensitization and Reprocessing en is een therapievorm voor mensen die last blijven houden van de gevolgen van een traumatische of schokkende gebeurtenis.

Tijdens een sessie worden de herinneringen aan de gebeurtenis geactiveerd, terwijl tegelijkertijd het werkgeheugen wordt gestimuleerd met afleidende prikkels, zoals het volgen van vingers van de therapeut of geluiden via een koptelefoon. Dit helpt de emotionele lading van de herinnering te verminderen, waardoor de ervaring beter verwerkt wordt en de klachten afnemen.

Hoe het werkt

Ophalen van de herinnering: Je denkt aan de traumatische gebeurtenis en de bijbehorende beelden, emoties en lichamelijke sensaties.

Stimuleren van het werkgeheugen: Terwijl je aan de herinnering denkt, leid de therapeut je af met gerichte taken. Dit kan zijn door je ogen de vingers van de therapeut te laten volgen, een lichtje te volgen, of door afwisselende geluidjes te laten horen via een koptelefoon.

Verwerking: Door de combinatie van het terughalen van de herinnering en de afleiding, moet het werkgeheugen veel informatie tegelijk verwerken.

Resultaat: De herinnering vervaagt en verliest zijn emotionele lading. Je kunt er wel aan terugdenken, maar de angst en paniek nemen af en de nare herbelevingen worden minder intens.

Narratieve Exposure Therapie

NET therapie staat voor Narratieve Exposure Therapie, een traumatherapie die helpt bij het verwerken van traumatische ervaringen, vooral bij complexe PTSS.

Het is een kortdurende behandeling waarbij je samen met een therapeut je levensverhaal opstelt, met zowel positieve als negatieve gebeurtenissen, om zo de trauma's een plek te geven en herbelevingen te verminderen.

Hoe werkt het?

Levenslijn: Je maakt met de therapeut een levenslijn, bijvoorbeeld met een touw op de grond.

Symbolen: Je plaatst symbolen langs de lijn om gebeurtenissen aan te duiden:Stenen voor traumatische gebeurtenissen

Bloemen voor positieve momenten

Andere symbolen kunnen gebruikt worden voor specifieke ervaringen (bv. kaarsen voor rouw)

Exposure: Je bespreekt de gebeurtenissen in chronologische volgorde. Bij de traumatische gebeurtenissen worden de bijbehorende gedachten en gevoelens in detail opgehaald in de veilige omgeving van de therapie.

Integratie: Door de traumatische ervaringen te bespreken binnen het kader van je hele levensverhaal, worden ze beter geïntegreerd in je geheugen en verliezen ze hun scherpe randje.

Levenverslag: Aan het einde van de therapie krijg je de verslagen van je levensverhaal mee, wat kan helpen bij erkenning en begrip.

Voor wie is het bedoeld?

NET is specifiek ontwikkeld voor mensen die te maken hebben gehad met meerdere schokkende gebeurtenissen, zoals vluchtelingen, militairen, of slachtoffers van huiselijk geweld.

CPT

CPT staat voor Cognitieve Processing Therapy (Cognitieve Verwerkingstherapie), een evidence-based behandeling voor posttraumatische stressstoornis (PTSS).

De therapie helpt mensen om de veranderde kijk op zichzelf, anderen en de wereld door het trauma te herkennen en te verwerken. Door middel van specifieke oefeningen leren patiënten nutteloze of vervormde gedachten over het trauma te herkennen, uit te dagen en te vervangen door evenwichtigere perspectieven.

Wat is CPT en wat doet het?

Focus op cognities: CPT richt zich op de cognitieve impact van trauma, zoals rigide of vervormde overtuigingen die kunnen leiden tot klachten als angst, schuldgevoel en flashbacks.

Identificeren en uitdagen van gedachten: De therapie leert patiënten "vastzittende punten" te herkennen; dat zijn negatieve gedachten over het trauma die herstel in de weg staan.

Ontwikkelen van nieuwe perspectieven: Het doel is om deze gedachten te bevragen en te vervangen door meer realistische en evenwichtige inzichten.

Vermindering van PTSS-symptomen: Door deze processen te doorlopen, verminderen de symptomen van PTSS.

Breder toepasbaar: CPT kan worden toegepast voor verschillende soorten trauma's en werkt ook bij complexe gevallen met bijkomende stoornissen.

Hoe verloopt de therapie?

Structuur: Een behandeling duurt meestal 12 sessies, maar dit kan variëren.

Psycho-educatie: De eerste sessies zijn gericht op het leren over trauma en de behandeling.

Cognitieve uitdaging: Daarna werkt de therapeut samen met de patiënt om de traumatische gebeurtenissen en de bijbehorende gedachten en emoties te onderzoeken.

Schrijfoefeningen: Cliënten kunnen gevraagd worden te schrijven over hun ervaringen, emoties en gedachten.

Oefeningen tussen sessies: Tussen de sessies door worden oefeningen gedaan om de behandelde stof in de praktijk toe te passen.

Imaginaire Exposure

Imaginaire Exposure is een therapie waarbij mensen met trauma, zoals PTSS, traumatische herinneringen levendig en herhaaldelijk in gedachten herbeleven en vertellen. Door deze herinneringen in detail te doorlopen en te herhalen, worden angst en vermijdingsgedrag verminderd, en kunnen negatieve gedachten over het trauma worden bijgesteld. Het doel is om de emoties rond de herinnering te laten afnemen en de traumatische gebeurtenis te kunnen verwerken, vaak met behulp van een therapeut die de sessies begeleidt en soms zelfs opneemt voor huiswerk.

Hoe het werkt:

Herbeleven in gedachten: De cliënt vertelt een traumatische gebeurtenis zo levendig en gedetailleerd mogelijk, alsof het nu gebeurt.
Herhaling: Het proces wordt herhaald, vaak in sessies met een therapeut en soms door dagelijks een geluidsopname terug te luisteren.
Angstvermindering: Door de herhaalde blootstelling aan de herinnering, neemt de intensiteit van de angst en de emotionele reactie geleidelijk af.
Verwerking: De herhaling helpt bij het verwerken van de herinnering, waardoor het een verhaal wordt met een begin en een einde, in plaats van een op zichzelf staande nare ervaring.
Bijstelling van gedachten: Het helpt om onjuiste of negatieve opvattingen over het trauma (bijvoorbeeld "het was mijn schuld") bij te stellen, waardoor de cliënt de gebeurtenis anders gaat zien.

Voor wie?

Imaginaire Exposure wordt gebruikt bij mensen die een traumatische ervaring hebben meegemaakt, met name bij klachten die passen bij een Posttraumatische Stressstoornis (PTSS).